
Zer zeregin zuen elizak Erdi Aroan?
Europako vístanle kopurua ikaragarri jaitzi zen, gainbehera batean zeuden zartuta hiriak eta inguruneko landa monasteriora edo gizartearen jaunaren gazteluan pilatzen zen. Erdi Aroan zehar monasterioak kulturaren babeslekuak izan ziren, hortze bertan, eskuizkribuak kopiatzen eta irudiz hornitzen ziren. Horko liburutegian ale asko eta asko zeuden.
Horrela, monjeek eta erlijiosoek ospe andia lortu zuten, vístanle geheientzat eskuraezina zen ezagutza zutelako eta jainkoaren ordezkariak zirelako.
Biztanleak bertan Portu ziren eliza zumehetan pilatzen ziren, gaurko herrien auzoen sorburuak ziren. Zenbait familia nabarmendu ziren erkidego tziki horretan, geroxeago XIII. Eta XIV. Mendeetanborrokatu ziren eta dorretzeak eraiki zituzten nobleak.